Sən demə, bu tərəvəzin xeyli faydası var imiş...

Mövsümə uyğun olaraq xiyar artıq süfrələrimizi bəzəməyə başlayıb. Bəlkə də çoxları elə düşünür ki, tərkibi 95 faiz sudan ibarət olan bu tərəvəz yalnız salat kimi qida rasionumuzda yer tutur. Ancaq bu düşüncədə olanlar yanılırlar. Çünki alimlər gündəlik həyatda xeyrini bilmədən yediyimiz xiyarın faydalarını araşdırıblar. Məlum olub ki, sən demə, mətbəximizdən əskik olmayan bu tərəvəzin xeyli faydası var imiş...

İlkin olaraq qeyd edək ki, xiyarın tərkibində gündəlik ehtiyacımız üçün vacib olan bir çox vitaminlər var. Belə ki, bir ədəd xiyarda B1, B2, B3, B5, B6, C vitaminləri, həmçinin kalsium, kalium, dəmir, maqnezium, fosfor, potasium, sink və fol turşusu mövcuddur.

İmmun sistemini gücləndirən xiyar hərarəti yox edir, xərçəngə qarşı effektiv təsirə malikdir. Ürəyin və qaraciyərin fəaliyyətinə də müsbət təsir edən tərəvəz eyni zamanda həzm prosesini yaxşılaşdırır, maddələr mübadiləsini tənzimləyir, orqanizmdə olan toksik maddələrin xaric olmasına kömək edir. Xiyar sümük toxumasını gücləndirməyə kömək edən K vitamini ilə zəngin olduğundan  xüsusilə osteoporoz, çatlara və sınıqlara meyilli olan yaşlılar üçün də olduqca faydalıdır. O, həmçinin şəkərli diabetin də qarşısını alır. Belə ki, glikemik indeksi aşağı olan xiyar  mütəmadi istehlak edilərsə insulin müqavimətini azaldaraq  2-ci tip diabet riskini minimuma endirir. Tərəvəz bilavasitə qəbizliyə qarşı da effektivdir. Belə ki, qabıqları ilə birlikdə yeyildikdə  bədəni bol su və liflə təmin etdiyindən  bağırsaq hərəkətliliyini stimullaşdırır. Yüksək təzyiqi olanlar  üçün də faydalı olan xiyar, təkibindəki bol miqdarda kalium sayəsində bədəndən artıq natriumun xaric edilməsinə kömək edir. Yüksək su tərkibinə görə son dərəcə doyurucu və çox aşağı kalorili olan bu tərəvəz  artıq çəkidən xilas olmaq istəyənlər üçün də əla seçimdir.

Xiyar sadəcə bədən sağlamlığı üçün yox, dəri sağlamlığı üçün də xeyirlidir. İsti havalarda bədənin hərarətini aşağı saldığından xüsusilə yay aylarında sərinləmək üçün əla vasitədir.

Bu qida sanki bir möcüzədir. Saysız-hesabsız faydası ilə orqanizmimizi hərtərəfli müdafiə edir. Onun bütün bu faydalarını diqqətinizə çatdırdıqdan sonra yəqin ki, əlavə şərhə ehtiyac qalmır. Sadəcə onu demək qalır ki, qarşıdan gələn isti yay günlərində bu faydalı tərəvəzdən sağlamlığınız üçün istifadə edin.

Tibb tarixində bir ilk

ABŞ-ın Massaçusets ştatının Boston şəhərində həkimlər ana bətnində olan körpənin beynində  əməliyyat keçirərək tibb tarixində bir ilkə imza atıblar. Uğurlu keçən əməliyyatdan sonra  ana və körpənin səhhətinin yaxşı olduğu bildirilib.

Problem təsadüfi bir müayinə zamanı ortaya çıxıb. Belə ki, Luiziana ştat sakini Kenyatta Koulman adlı gənc qadın həyat yoldaşı Derek Koulmanla hamiləliyin gedişatına nəzarət  məqsədilə müayinə olunmağa  gedib. Müayinə zamanı həkimlər körpənin beynində nadir hallarda rast gəlinən damar anomaliyası aşkar ediblər. Mütəxəssislər həmçinin bu qüsurun sürətlə böyüdüyünü bildiriblər.

Normal bir hamiləlik keçirdiyini düşünən Kenyatta bətnindəki körpəni dünyaya gətirməzdən əvvəl onun əməliyyat olunub-olunmaması barədə qərar verməli olub. Qısa müddət sonra cütlüyün razılığına əsasən  əməliyyat aparılıb və körpə sağlam doğulub. Bu prosedur  tibb tarixinə ana bətnində olan körpə üzərində edilən ilk əməliyyat  kimi düşüb.

"Həyat yoldaşımla  mən inancımıza  dərindən bağlıyıq və  çoxlu dua edirik. Tanrının möcüzələrinə dair içimizdə heç bir şübhəmiz yox idi. Qızımızın sağlam şəkildə dünyaya gəlməsi bir daha  Allahın möcüzəsinin sübutudur. Həm də qızımız dünyaya damğasını vuraraq gəldi", - deyə ana sevinc göz yaşları içərisində bildirib.

Kartof qızartmasını sevənlərə pis xəbər...

Kartof qızartmasını sevənlərə pis xəbərimiz var. Belə ki, ingiltərəli alimlər kartof qızartmasının daha bir zərərini ortaya çıxarıblar. Elm adamları bu qidanın tez-tez istehlakının  psixi sağlamlığa mənfi təsir etdiyini söyləyirlər.

11 il ərzində 140 mindən çox insanın məlumatlarını araşdıran elm adamları, qızardılmış qida istehlakının əhvali-ruhiyyə pozğunluğu və depressiyaya səbəb olduğunu müəyyən ediblər. Bundan əlavə, Böyük Britaniya Biobankından 500 min insanın sağlamlıqla bağlı məlumatları çinli  alimlər  tərəfindən  də təhlil edilib. Araşdırmanın ümumi nəticələri göstərib ki, kartof qızartması əhvali-ruhiyyənin  pozulması ilə bağlı riski 12 faiz, depressiya riskini isə 7 faiz artırır.  Həmçinin qızardılmış kartof istehlakının qızardılmış  ət yeməklərindən 2% daha çox depressiya riski yaratdığı aşkar edilib.

"Independent Türkcə"nin yaydığı xəbərə görə, alimlər problemin qaynağının qızartma prosesində meydana gələn akrilamid adlı kimyəvi maddə ilə bağlı ola biləcəyi qənaətinə gəliblər. Məhz bu səbəbdən təcrübə zamanı tədqiqatçılar bir neçə zebra balığına sözügedən maddədən veriblər. Nəticədə mütəxəssislər balığın digər balıqlarla maraqlanmadığını, onun könülsüz üzdüyünü  və günün çox hissəsini akvariumun qaranlıq bölgələrində gizləndiyini müşahidə ediblər.

Onu da qeyd edək ki, ötən ilin dekabr ayında  nəşr olunan digər bir araşdırmada gündəlik qızardılmış qida yeyən gənclərin idrak qabiliyyətinin böyüklərə nisbətən azaldığı müəyyən edilmişdi.

Nəqliyyatda gedərkən ürəyiniz bulanır?

Bəzi  insanlar nəqliyyat vasitələrilə uzun yol qət edərkən  ürəkbulanma, başgicəllənmə kimi xoşagəlməz hallarla  qarşılaşırlar. Statistik məlumatlara əsasən, dünya əhalisinin təxminən 25-30 faizi sözügedən  problemdən əziyyət çəkir. Adətən avtomobil, avtobus, qatar, bəzən də təyyarədə səyahət edərkən yaranan bu əlamətlərə daha çox azyaşlılar arasında rast gəlinir. Bəs bu problem nə ilə bağlıdır və qarşısını almaq mümkündürmü?

Nəqliyyatda gedərkən yaranan ürəkbulanmaya kinetoz və ya hərəkət xəstəliyi deyilir. Lakin tibbi nöqteyi-nəzərdən bu, əsl xəstəlik yox, yalançı xəstəlikdir. Müalicəsi isə  yoxdur.  "Yalançı xəstəlik - orqanizmin xüsusi vəziyyətidir. Görmə orqanlarından beyinə daxil olan siqnalların uyğunsuzluğu səbəbindən yaranır. Bildiyimiz kimi, bədən tarazlığının saxlanılması üçün gözlər və daxili qulaqdan mərkəzi sinir sisteminə müəyyən siqnallar göndərilir. Məhz bu prosesdə olan uyğunsuzluq nəticəsində mərkəzi sinir sistemi beyinə səhv məlumatlar ötürür. Bir çox insana bu, genetik kodlarla ötürülür. Məsələn, anada varsa, gələcək övladları da bu problemlə qarşılaşırlar.

Bu hal çox vaxt yolda kitab oxuyarkən, telefona və s. baxarkən daha da şiddətlənir. Belə bir problemdən əziyyət çəkmə dərəcəsi isə insandan insana dəyişir.

Əgər bu probleminiz varsa, səyahətinizin kabusa çevrilməsini istəmirsinizsə bir neçə sadə və hər kəsin edə biləcəyi vasitələrdən istifadə edə bilərsiniz. İlkin olaraq səyahətdən əvvəl çox yağlı və duzlu qidalar, qəhvə, o cümlədən siqaretdən uzaq durmaq məsləhət görülür. Lakin tamamilə ac qalmaq da düzgün deyil. Həmçinin kəskin qoxular, xüsusilə də  ətir vurmaq bu problemin yaranmasına yol aça bilər. Digər önləyici tədbir isə  avtomobilin daha stabil, yəni az hərəkətli, yellənməyən oturacaqlarında əyləşməkdir. Ən sadə üsul isə olduğunuz minik vasitəsinin pəncərəsini endirib hava almağınızdır. Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, səyahət zamanı mümkün qədər stabil bir nöqtəyə baxmaq lazımdır. Ən optimal üsullardan biri isə limon, nanə və ya zəncəfil tamlı məhsullardan istifadədir.

Hazırladı:

Elenora HƏSƏNOVA,

"Respublika".