22 sentyabr

Azərbaycanda olan hadisələr

2008 – Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayı keçirilib.

2008 – Azərbaycan Respublikası ilə Niderland Krallığı arasında «İkiqat vergi tutmalarının aradan qaldırılması və vergidən yayınmanın qarşısının alınması haqqında” Konvensiya imzalanıb.


Dünyada olan hadisələr

1307 – Fransa Kral Şurası, krallıqdakı bütün Tampliyerləri həbs etmək qərarı verib.

1499 – Bazel müqaviləsinə əsasən, İsveçrə Konfederasiyası Müqəddəs Roma İmperatorluğundan müstəqilliyini əldə edib.

1692 – Salemdə (ABŞ) son səkkiz "cadugər" asılıb.

1789 – Rımnik döyüşündə general A.V.Suvorov və şahzadə F.Koburqun komandanlığı altındakı Rusiya -Avstriya qoşunları Osmanlı ordusunu məğlub edib.

1792 – Fransa Burjua İnqilabı zamanı Fransa Respublikası elan edilib. Bu, Fransa Cümhuriyyət təqviminin başlanğıc nöqtəsi idi.

1862 – Avraam Linkoln bütün kölələrin 1 yanvar 1863-dən etibarən azad olacağını elan edir.

1869 – Dünyanın ilk poçt açıqçaları Avstriyada buraxılıb.

1877 – Kanada hökuməti Alberta əyalətinin hinduları ilə əməkdaşlıq müqaviləsi imzalayıb.

1908 – Bolqarıstan Osmanlı İmperatorluğundan müstəqillik qazanıb.

1921 – Latviya, Litva və Estoniya Millətlər Cəmiyyətinə qəbul edilib.

1927 – Syera Leone də köləlik ləğv edilib.

1928 – Fransada ilk ATS açılıb.

1932 – Kral İbn Səud rəhbərlik etdiyi ölkəyə öz adını verib (Səudiyyə Ərəbistanı).

1935 – SSRİ Xalq Komissarları Sovetinin fərmanı ilə Qırmızı Orduda şəxsi hərbi rütbələr verilib.

1937 – İspaniyada vətəndaş müharibəsi başlayıb.

1937 – Ukrayna SSR ərazisində Jitomir, Poltava və Nikolaevsk bölgələri yaradılıb.

1939 – SSRİ və Almaniya əvvəlcədən Polşada Visla boyunca öz aralarında sərhəd qurublar.

1944 – Qırmızı Ordu Tallinn şəhərini nasistlərdən azad edib.

1949 – SSRİ-də ilk nüvə silahı sınaqları keçirilib.

1955 – İngiltərədə kommersiya televiziya yayımı başlayıb.

1959 – Avropanı Amerika ilə birləşdirən ilk sualtı kabel xəttinin açılışı olub.

1960 – Mali Fransadan müstəqillik qazanıb.

1965 – Kəşmir vilayəti üstündə Hindistan-Pakistan müharibəsi sona çatıb.

1974 – BMT Baş Assambleyasında, ilk dəfə olaraq Fələstin Azadlıq Təşkilatının və Fələstin xalqının səlahiyyətli nümayəndəsi olaraq lideri Yasir Ərəfatın tanınması anlamına gələn müstəqil "Fələstin məsələsi" olaraq gündəmə daxil edilib.

1980 – İran-İraq müharibəsi başlanyıb.

1986 – Türkiyədə 12 sentyabr hərbi çevrilişindən sonra Alparslan Türkeş ilk dəfə Milliyyətçi İş Partiyasının (MÇP) İstanbul mitinqində çıxış edib.

1989 – Qazax dili Qazaxıstanın dövlət dili elan edilib.

1991 – Tacikistanda Kommunist Partiyası qadağan edilib.

1991 – Müstəqil Kosovo Respublikası elan edilib.

1993 – Suxumi döyüşü. Abxaziya qoşunları Tu-154 sərnişin təyyarəsini vurub. 108 nəfər həlak olub.

1993 – Alabamada (ABŞ) Sunset Limited Express qəzası. Qatarın körpüdən Mobil çayına düşməsi nəticəsində 47 nəfər həlak olub.

1994 – Efiopiyada yaşı 4,4 milyon olan insanın qalıqları tapılıb. Bu, hazırda dünyanın ən qədim insanı hesab olunur.

2000 – Səhmlərin qiymətinin düşməsi səbəbindən “Microsoft”un qurucusu və rəhbəri Bill Qeytsin sərvəti 22 milyard dollar azalıb, ancaq "qalan" 63 milyardı 2008-ci ilə qədər dünyanın ən varlı adamı titulunu saxlamağa kifayət edib.

2006 – Yapon elmi peyki "Hinode" Günəş fizikası sahəsində araşdırma aparmaq üçün M-V raketinin köməyi ilə Utinoura kosmodromundan buraxılıb.

2010 – İsraildə dini olmayan vətəndaşlar üçün vətəndaş nikahı haqqında qanun qüvvəyə minib.


Bayramlar və xüsusi günlər

  • Ümumdünya Fillərin Müdafiəsi Günü.
  • Ümumdünya “Avtomobilsiz gün” Günü.
  • Bolqarıstanın Müstəqillik Günü.
  • Latviya və Litvada Baltların Birlik Günü.
  • Malinin Müstəqillik Günü.
  • Ukraynada Partizan Şöhrəti Günü.

Doğumlar

1211 – İbn-i Xaliklikan, XIII əsr tarixçisi, hüquqşünası və şairi (ö. 1282).

1601 – Anna Avstriyskaya, Fransa Kraliçası, Kral XIII Lüdovikin həyat yoldaşı (ö. 1666).

1741 – Peter Pallas, Rusiyanın fauna və florasını ilk dəfə təsvir edən alman təbiətşünası (ö. 1811).

1791 – Maykl Faraday, ingilis fizik və kimyaçı, elektromaqnit induksiyasını kəşf edən, generatorun yaradıcısı (ö. 1867).

1892 – Pyotr Baranov, Sovet hərbçisi və partiya lideri, SSRİ Hərbi Hava Qüvvələrinin və təyyarə sənayesinin qurucularından biri (ö. 1933).

1901 – Nadejda Alliluyeva, SSRİ lideri İ.V.Stalinin ikinci arvadı (ö. 1932).

1901 – Çarlz Huggins, amerikalı cərrah, onkoloq, hormon terapiyasının banisi, Nobel mükafatı laureatı (1966) (ö. 1997).

1903 – Andrey Markov, sovet riyaziyyatçısı (ö. 1979).

1904 – Ellen Çerç, amerikalı tibb bacısı və dünyanın ilk stüardessası (ö. 1965).

1905 – Eygen Zenger, alman raket mühəndisi, Beynəlxalq Astronavtika Federasiyasının ilk prezidenti (ö. 1964).

1920 - Əhmədiyyə Cəbrayılov, İkinci dünya müharibəsinin iştirakçısı, partizan, Fransa Müqavimət Hərəkatının görkəmli nümayəndələrindən biri. Fransanın Hərbi medalı, Hərbi xaç, Könüllü hərbi xidmət xaçı, Müharibədə yaralanma medalı, Döyüşçü xaçı, 1914-1918 müharibəsi yadigar medalı, Könüllülər cəmiyyəti medalı, Milli tanınma medalı laureatı. Qarabağ müharibəsi şəhidi - Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Mikayıl Cəbrayılovun atası (ö. 1994).

1976 – Ronaldo (tam adı Ronaldo Luis Nazariu de Lima), braziliyalı futbolçu, iki qat dünya çempionu (1994, 2002).

1984 – Tiaqu Silva, Braziliyalı futbolçu.

1989 – Sabina Lisitski, alman tennisçi, qadınların xidmət sürəti üzrə dünya rekordçusu.

1992 – Emin Mehdiyev, azərbaycanlı futbolcu (“Neftçi”).