DAHİLƏRİ BİR DƏ BELƏ TANIYAQ!

Mao Tzsedun

Çin Xalq Respublikasının yaradıcısı Mao Tzsedun... Dünyanın ən çox öyrənilən 100 şəxsiyyəti siyahısında özünəməxsus yeri olan bu lider yalnız siyasi fəaliyyəti deyil, həm də qeyri-adi şəxsi həyatı ilə yaddaşlarda qalıb...

Əbədi yaşamaq Çin liderinin ən böyük arzusu olub və o, bu arzusunu dilə gətirməkdən çəkinməyib. Hətta bu arzu ilə bağlı çinlilərin "Maoya 10 min il" şüarı dövrün ən populyar ifadəsinə çevrilib. Ümumiyyətlə, Mao həmkarlarından, digər siyasi liderlərdən həyata baxışları ilə fərqlənib. Onun yaşam tərzi, qidalanma, uzunömürlülüklə bağlı öz "nəzəriyyəsi" olub. Çin lideri heç vaxt həkimlərə qulaq asmayıb, onların tövsiyələrinə məhəl qoymayıb, qida, yuxu, istirahət və iş rejiminə əməl etməyib. O, səhhətində nasazlıq yarananda daha çox xalq təbabəti üsullarına üstünlük verib.

Həyatı boyu yuxusuzluqdan əziyyət çəkən Mao yuxu dərmanlarından istifadə etməyə məcbur qalıb. Gecələr yuxusuz qalan lider yuxudan günorta saatlarında durub və bunu normal hal kimi qəbul edib. Mao öz təhlükəsizliyi üçün hədsiz dərəcədə narahat bir insan olub. Onu hətta evində olarkən 100 nəfər mühafizə edib. Mühafizəçiləri xüsusi qaydada seçən lider savadlı adamları xidmətə qəbul etməyib. Onlar əsasən ucqar rayonlardan seçilib. İşə götürəcəyi insanlarla söhbəti Mao şəxsən özü aparıb.

Mao üçün gigiyenik qaydalar mövcud olmayıb. Belə ki, duş qəbul etməyi, çimməyi sevməyən lider bunu mənasız vaxt və enerji itkisi kimi qəbul edib. Çin lideri çimməyi bədənini yaş dəsmalla silməklə əvəzləyib. Maraqlı burasıdır ki, hətta xidməti personal bu proseduru o, iş masasının arxasında əyləşəndə həyata keçirib.

Heç vaxt dişlərini fırçalamayan lider ağız boşluğunu qarqara etməklə, dişlərinə yaşıl çayın yarpaqlarını sürtməklə kifayətlənib. Mao bu işdə "haqlı" olduğunu belə əsaslandırıb: "Pələng də dişlərini fırçalamır, amma onun dişləri həmişə itidir...".

Mao ömrünün sonunadək heç vaxt rejimlə qidalanmayıb. Bu işdə onun əsas prinsipi "nə vaxt acdınsa, o vaxt da yeməlisən" olub. Həkimlərin qadağasına baxmayaraq, Çin liderinin ən sevimli yeməyi qızardılmış yağlı donuz əti olub. O, çox vaxt yeməyini iş masasında yeyib.

Yaşam tərzi seçimində özünü "ağıllı" sayan Maonun sağlamlığı heç də yerində olmayıb. O, hələ gənclik yaşlarından mədə-bağırsaq sistemi xəstəliklərindən əziyyət çəkib. Maounun uzunömürlülük "nəzəriyyəsi"ndəki ən başlıca amil isə eşq həyatı sayılıb. Məşuqələrinin sayı-hesabı olmayan lideri həkimlər də bu çirkin işindən çəkindirə bilməyiblər...

Əbədi yaşamaq arzusunda olsa da, özünə uzunömürlülük "qayda-qanunu" yazsa da, 65 yaşından sonra Çin liderinin səhhətində daha böyük problemlər yaranmağa başlayıb. Üç dəfə infarkt keçirən, eşitmə və görmə qabiliyyətini zaman-zaman itirən rəhbərə nə məşuqələri, nə də heç vaxt qulaq asmaq istəmədiyi həkimlər kömək edə bilməyiblər. Lider hər kəsdən gizlədiyi yoluxucu xəstəlik üzündən 82 yaşında vəfat edib...

Coan Ketlin Roulinq

Coan Ketlin Roulinq... Dünyaya "Harry Potter" kimi məşhur romanları bəxş edən bu ingilis yazıçısı haqqında o qədər hekayələr danışılıb və yazılar yazılıb ki, çətin ki biz bu deyilənlərə təzə nəsə əlavə edə bilək. Bu xanım təkcə "Harry Potter"in fanatları arasında deyil, kitab oxumağı sevməyən insanlar arasında da kifayət qədər məşhurdur...

Dünyanın ən zəngin yazıçısı olan Coanın bütün həyatı prinsip etibarilə başdan-başa sınaqdan ibarətdir. Onun həyatının keşməkeşləri hələ məktəb vaxtlarından başlayıb. Belə ki, yazıçının öz sözlərinə görə, o məktəbə getməyə nifrət edirmiş, çünki sinif yoldaşları onu heç xoşlamır, Roulinqi heç sevmirdilər.

Bütün bunların üstünə sonralar gənc qızın anasının bərk xəstələnərək iflic olması da əlavə olunur. Üstəlik anası dağınıq sklerozdan da əziyyət çəkirdi. Atasına gəldikdə isə münasibətləri heç də yaxşı deyildi. Məhz anasına baxmalı olduğu üçün Coan Roulinq "Oxford" universitetinin tələbəsi ola bilmir, baxmayaraq ki, o qəbul imtahanını verə bilmişdi. Daha sonra o, Ekstersk universitetinə daxil olur, buranı isə fransız dili ixtisası üzrə başa vurur.

Qısa müddət sonra Roulinqin anası vəfat edir. Bu itki gələcək yazıçının həyatına o qədər təsir edir ki, o, İngiltərəni tərk etmək qərarına gəlir. Beləliklə, İngiltərəni tərk edən Roulinq bir neçə illiyə Portuqaliyada məskən salır. Burada o, ingilis dilindən dərs deyir və bütün boş vaxtını roman yazmağa sərf edir. Lakin sonradan bu məşğuliyyətlərin hər ikisini lazımsız hesab edərək onları dayandırır. Elə bu ərəfədə də tələbəsi Xorxe Arantesə ərə gedir, lakin üstündən cəmi bir il keçməmiş onlar boşanırlar. Bu nikahdan Coanın Cessika adlı bir qızı dünyaya gəlir və o, qızını götürərək Böyük Britaniyaya qayıdır. Məhz həmin dövrdə də Coan Roulinq "Harry Potter" haqqında romanlarını yazmağa başlayır. Birinci kitabın yazılmasına Coan Roulinq iki il yarımdan çox vaxt sərf edir, ən maraqlısı isə odur ki, ilk öncə 20-dən çox nəşriyyat və demək olar ki, Coanın ünvanını tapa bildiyi bütün ədəbiyyat agentləri romanı nəşr etməkdən imtina edir. Ona görə də "Bloomsbury" nəşriyyatı onun "Harry Potter və fəlsəfə daşı" adlı ilk romanına olan hüquqları 4000 ABŞ dollarına almağa razılaşanda o, bunu əsl uğur kimi qiymətləndirir.

Əhvalatın maraqlı hissəsi isə məhz burada başlayır: cəmi bir neçə ay keçdikdən sonra Amerikanın məşhur nəşriyyatlarından biri kitabın ABŞ-da satışı üçün hüquq əldə edir, bunun sayəsində Coan Roulinq kifayət qədər pul qazanır ki, fransız dili müəllimliyini atıb, yazıçılıqla peşəkar səviyyədə məşğul olsun.

Onu da qeyd edək ki, yazıçı uzun müddət kliniki depressiyadan əziyyət çəkib. Yazıçının öz etiraflarına görə, gənc sehrbaz haqqında kitab yazmaq onun üçün bir növ terapiya olmuşdu. Məhz depressiyada olduğu üçün yazıçı insandan onun həyat sevincini "sovuran" dementorları (filmdəki mənfi obrazlar) yaratmışdı...

Antuan de Sent-Ekzüperi

Onun haqqında bu gün də dünyada hörmət və məhəbbətlə danışırlar. Yazdığı əsərləri ilə milyonların qəlbində özünəməxsus dərin bir iz buraxan bu dahi şəxsiyyət həm istedadlı yazıçı, həm də göylərdə azad quş kimi süzən cəsur bir təyyarəçi idi. Obrazlı şəkildə desək, şair təbiətli bu insan cismən də, ruhən də göylərdə idi, yer üzü ona dar gəlirdi, ölkədən-ölkəyə, qitədən-qitəyə uçur, yerdə də, göydə də daim nə isə axtarırdı. Onun bu axtarışı günlərin birində özündən sonra çoxlu sayda əfsanələr qoyaraq ucsuz-bucaqsız səmalarda idarə etdiyi təyyarə ilə sirli bir şəkildə əbədiyyətə qovuşdurdu... Söhbət adını dünya ədəbiyyatı və hərbi hava qüvvələri tarixinə əbədi olaraq həkk etdirən fransız yazıçısı və təyyarəçisi Antuan de Sent-Ekzüperidən gedir...

Fransanın Lion şəhərində zadəgan ailəsində anadan olan bu yazıçısı ailənin üçüncü uşağı idi. Özündən başqa daha 4 bacı və qardaşı vardı. Həyat balaca Antuanı anadan olandan sınağa çəkməyə başlamışdı. 4 yaşı olanda atası vəfat etdi və bundan sonra ömrünün sonuna kimi atasının üzünü xatırlaya bilmədi. Balaca Antuanın tərbiyəsi ilə anası Mari de Fonkolomb məşğul olurdu. Uşaq vaxtı anasından eşitdiyi nağıllar sayəsində isə ədəbiyyata marağı oyanmışdır. Amma o sanki yer üçün deyil, göylər üçün doğulmuşdu.

Yazıçı "Balaca şahzadə", "İnsanlar planeti" və başqa məşhur əsərlərin müəllifidir. Amma yazıçı ömrünün çox hissəsini yazı masası arxasında deyil, səmada keçirib. Belə ki, Ekzüperi dövrünün məşhur təyyarəçilərindən biri olub. Təyyarəyə böyük marağı isə əsgərlik illərindən yaranıb. Sonralar aviaqəzaya uğrayaraq kəllə-beyin travması alır. Odur ki, bir müddət peşəsindən uzaq düşür. Parisə yerləşən Ekzüperi yazıçılıqla məşğul olur. Yazılarından uğur qazana bilmədiyinə görə müxtəlif işlərə əl atır: maşın satır, kitab mağazasında satıcı işləyir.

Onu sonsuzluğa aparan səma yolçuluğu isə Hitler Almaniyasının Polşaya hücumu ərəfəsində baş verir. Belə ki, 44 yaşlı Ekzüperi könüllü şəkildə cəbhəyə yollanır və hərbi aviasiya kəşfiyyat hissəsində xidmət etməyə başlayır. Dostları ona yazıçı kimi xalqına daha çox xeyir verəcəyini məsləhət görsələr də, Ekzüperi bununla razılaşmır.

Əslində Ekzüperi ölümün addımbaaddım onu izlədiyini sanki hiss etmişdi. Seçdiyi riskli yolun günlərin birində onu əbədiyyətə aparacağını anlayırdı. İş orasındadır ki, Ekzüperinin qolunun yarısı yaxşı işləmirdi və o, bu səbəbdən təyyarəsini olduqca çətinliklə idarə edirdi. Son uçuşundan bir ay əvvəl qəzaya uğramış və yalnız möcüzə sayəsində ölümdən xilas ola bilmişdi. Amma heç kim, hətta onun özü belə, ölümün qəfil və müəmmalı şəkildə gələcəyini gözləmirdi.

Ekzüperinin təyyarəsinin vurulması, qəzaya uğraması və ya özünün düşmən əlinə keçməsi barədə isə uzun illər hər hansı bir məlumatı əldə etmək mümkün olmadı. Hətta belə şayiələr də dolaşdı ki, o, özünə qəsd edib. Lakin "Horizonta" adlı balıqçı gəmisində onun tora ilişən gümüş qolbağı tapıldıqdan sonra söz-söhbətlərin arası səngidi.

Onun təyyarəsini vurmuşdularmı, yoxsa yanacağı qurtardığı üçün yerə enərək əsir alınmışdı? Əgər təyyarəsini vursaydılar və ya onu əsir alsaydılar onda hökmən barəsində nə isə məlum olmalı idi. Vurulduğu ehtimal edilən təyyarəsinin yalnız son illərdə cüzi qalıqları tapılıb. Ancaq yenə də hansı şəraitdə öldüyü barədə iynə ucu boyda belə bir iz yoxdur. Ortada yalnız ehtimallar var...