İndi reallığı dərk və qəbul etmək vaxtıdır

1991-1992-ci illərdə keçmiş sovet imperiyasının çöküşündən sui-istifadə edən erməni millətçiləri qədim yurd yerimiz olan Xankəndidə məskunlaşan hayların pozulmuş "hüquq" və "öz müqəddəratını təyinetmə" adı altında mitinqlərə başladılar. Həmin dövrdə "saqqallılar" adlandırılan cinayətkar erməni dəstələri Xankəndidə və ətraf ərazilərdə yaşayan yerli azərbaycanlılara qarşı etnik nifrət zəminində təcavüz edir, onların evlərinə basqın edərək yaşadıqları binaları yandırır, Xankəndidəki pedaqoji institutda oxuyan azərbaycanlı tələbələri girov götürür, yerli sakinləri öz dədə-baba yurdlarından qovurdular.

Dağılmaqda olan keçmiş sovet dövlətinin prezidenti, əlləri xalqımızın qanına bulaşmış ermənipərəst Qorbaçovun tərəfkeşliyi və birbaşa köməyi nəticəsində keçmiş Dağlıq Qarabağın Azərbaycanın tərkibindən çıxarılaraq Ermənistana birləşdirilməsi haqqında qərar qəbul edildi. Təpədən dırnağadək silahlanmış erməni dəstələri və onların havadarları sayəsində həmişə dinc bölgə olan Qarabağ qana boyandı, cəzasızlıq şəraitində qalan ermənilər azərbaycanlılar yaşayan kəndlərə hücum edərək yerli sakinləri qətlə yetirir, evlərini yandırır, onları didərgin salırdılar. Azərbaycanda hakimiyyəti əllərinə keçirmiş AXC-Müsavat cütlüyü demək olar ki, erməni separatçılarının iddiaları və cinayətləri qarşısında yumşaq mənada desək, aciz qalmışdılar. Cinayətkar ermənilərə layiq olduqları yeri göstərə bilmirdilər. Ətraf rayonları işğal edən və azərbaycanlıları oradan qovan ermənilər bununla da, həmin ərazilərdə anklav yaratdılar.

Bəzi ermənipərəst ölkələr Azərbaycana təzyiq etmək üçün ermənilərdən alət kimi istifadə edir, onlara bu işdə kömək göstərirdilər. Əslində isə ermənilərin qurama və qondarma "dövlət"ini heç bir ölkə tanımadı, əksinə bir ovuc separatçını öz çirkin oyunlarına alət etdilər. Əzəli torpaqlarımızı 30 ilə yaxın işğalda saxlayan və sərvətlərini talayan Ermənistanı və Xankəndidəki xunta rejimini 44 günlük müharibədə diz çökdürən qəhrəman silahlı qüvvələrimizin bölmələri yeddi rayonu və 300-dən çox kəndi işğaldan azad etdilər. Millətçilərin dünyaya sırıdıqları erməni mifi yerlə bir edildi, separatçıların hamısı qaçıb gizləndi. Rusiya sülhməramlı qüvvələri bölgəyə gələndən sonra onların arxasında gizlənərək yenidən Azərbaycana qarşı kin, küdurət və etnik nifrət püskürməyə başladılar, gizli yollarla, ermənipərəst sülhməramlılarının müşayiəti ilə Xankəndiyə silah-sursat daşımağa başladılar. Ermənilər unudurlar ki, onların topu, tüfəngi öz başlarında çatlayacaq.

Qalib Ali Baş Komandan İlham Əliyev beynəlxalq tribunalardan dəfələrlə bildirdi ki, Azərbaycan ərazisində Dağlıq Qarabağ adında yer yoxdur, heç bir status-kvodan söhbət gedə bilməz və dövlətimizin başçısı qətiyyətli mövqeyi ilə bəzi ölkələrin çirkin oyunlarının qarşısına sipər çəkdi, erməni vətəndaşlarına barış əlini uzatdı. Qarabağda olan Azərbaycanın erməni vətəndaşları reinteqrasiyadan sonra bərabərhüquqlu vətəndaş kimi sülh, əmin-amanlıq şəraitində yaşayacaqlar. Bir qrup erməni separatçı və onların beş-on tərəfdarı isə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü qəbul edən və tanıyan Ermənistan hökumətinə etirazını bildirir, onları qorxaqlıqda və satqınlıqda ittiham edir. Təbii ki, qorxaq separatçılar qatı cinayətlərini ört-basdır etmək, öz kirli dərilərini və quyruqlarını qorumaq istəyirlər, dünyada baş verən gedişatdan isə baş çıxara bilmirlər.

Azərbaycanın şanlı qələbəsindən sonra regionda yeni reallıq yaranıb, işğala məruz qalan ölkə öz ərazi bütövlüyünü təmin edib, Ermənistanla sərhəddə Laçın gömrük keçid məntəqəsini yaradıb, uzun illər ərzində aparılan danışıqlarda söz sahibinə çevrilib. ABŞ və Avropanın bəzi ölkələri sülh danışıqlarında Azərbaycanın haqlı mövqeyini müdafiə edir, tərəfləri sülh müqaviləsini imzalamağa çağırır.

Baş nazir N.Paşinyanın Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıması haqqında bəyanatı heç də birmənalı qarşılanmayıb. İrəvanda millətçilər və digər təxribatçı qüvvələr xalqı etiraza səsləyirlər. Bir qrup şovinistin axına qarşı getmək istəməsi Don Kixotun yel dəyirmanı ilə qovğasına bənzəyir. Düşmən ölkənin parlamentinin vitse-spikeri Hakop Arşakyan jurnalistlərə müsahibəsində bildirib ki, bizim Azərbaycandan heç bir ərazi iddiamız yoxdur. Bəs, siz jurnalistlərin Azərbaycandan ərazi iddiası varmı? Siz deyirsiniz ki, Şuşa Ermənistan ərazisidir? Biz bizim dövlətə aid olanı dəqiqləşdiririk... Mümkündürmü yeni müharibə olsun? Mümkündür! Mümkündürmü sülh müqaviləsi imzalansın? Mümkündür! Ehtiyac var ki, Ermənistanda bu məsələ soyuq başla, emosiyalarsız başa düşülsün. Vitse-spiker bu məsələdə dövlətin mövqeyini açıqlayıb və bildirib ki, Xankəndidəki separatçıların nə deməsindən asılı olmayaraq bu, Ermənistanın təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələdir.

Ermənistanda nəşr olunan "Hraparak" qəzeti məlumat yayıb ki, ABŞ-ın USAİD Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə bürosunun rəhbəri Erin Yelizabet Makkin konqresin nümayəndələr palatasının xarici əlaqələr komissiyasında dinləmələr zamanı Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanıdığını bəyan etməsini irəliləyiş adlandırıb. Tarixi mənbələrə istinad edən amerikalı siyasətçi bildirib ki, SSRİ Baş Qərargahının 1975-ci il xəritəsindəki sərhədlərə görə, Qarabağ Azərbaycanın tərkib hissəsidir. Ermənistan Mülki Müqavilə Partiyasının üzvü, deputat Lilit Stepanyan haqlı olaraq separatçılara xitabən deyib ki, Azərbaycanın Qarabağda etdiklərinin yarısını 30 ildə niyə etməmisiniz? Partiyanın üzvü Akop Aslanyan isə ölkədə baş verənlərlə bağlı qeyd edib ki, varlılar üsyan etmək istəyir, məsələ ondadır ki, siz hakimiyyətə gəlməyəcəksiniz. Çünki bu hakimiyyət Nikol Paşinyanın deyil, xalqındır. O, bu hakimiyyəti xalq üçün istifadə edənlərə verib. Qeyd edək ki, nəşrin yazdığına görə baş nazir Nikol Paşinyanın Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıması, Qarabağın Azərbaycanın tərkib hissəsi olması kimi etirafı hakim partiya üzvlərinin əksəriyyəti tərəfindən dəstəklənib. Partiya üzvü Ayk Koncoryan bildirib ki, Qarabağı Azərbaycana Nikol Paşinyan deyil, ondan əvvəlkilər təhvil verib. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, Qarabağdakı separatçı rejimin rəhbəri Araik Arutyunyan ermənilərə müraciət edərək onları Paşinyanın siyasi xəttini, xüsusilə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdığı barədə fikirlərini baykot erməyə çağırıb və bu, Ermənistanda birmənalı qarşılanmayıb. Ermənistan parlamentinin hakim fraksiyasının üzvü Gevorq Papyan parlamentin binasında jurnalistlərə açıqlamasında deyib ki, mən arzular nöqteyi-nəzərindən danışmaq istəmirəm. Konkret faktlardan danışmaq istəyirəm. Arzu baxımından elə şeylər deyə bilərəm ki, siz özünüz də məəttəl qalarsınız. Ermənistanın ərazisi barədə elə gözəl arzular ifadə edə bilərəm ki, Arutyunyan məəttəl qalar. Təklif edirəm ki, biz pafosla, istəklərlə danışmayaq, mövcud əsaslarla danışaq. Əsaslandırılmış halda deməliyik ki, nə etməliyik. Faktları bir-birinin yanına qoysaq dərk edərik ki, nə demək mümkündür. Mən istəmirəm ki, biz indi müharibə yolunu seçib sonra Aleksandrapol müqaviləsini təkrar alaq, sonra da deyək ki, niyə belə oldu. Xalq naminə, dövlətin qərarını həyata keçirmək naminə reallığı indi başa düşməliyik. Danışıqlardan imtinamı edək? Ötən 30 ildə Ermənistan danışıqlardan hansısa uğur qazanıbmı?

Reallıq erməni cəmiyyətinin millətçi, separatçı ünsürləri üçün çox acı dadır, Azərbaycanın son iki yüz ildə qazandığı tarixi qələbədən sonra yaranmış gerçəkliyi sağlam məntiqlə deyil, psixi pozuntularla qarşılaması təbiidir. Onlar həmişə vəd edilənlərdən və erməni lobbisinin pullarından əlləri çıxdığı üçün qəzəbli və kinli görünürlər. Əlbəttə, onların necə görünməsindən heç nə asılı deyil, sülh ermənilərə yalnız yaxşı gələcək gətirəcək. Əks halda isə İrəvanda və başqa yerlərdə övladlarının nəşini axtaracaqlar. İndi reallığı dərk və qəbul etmək vaxtıdır.