İstər dövlət, istərsə də millət kimi qismətinə yaxşı qonşu düşməsi böyük şans hesab edilir. Bu baxımdan, bir az bəxtimiz gətirməyib desək, yanılmarıq. Çünki Ermənistan kimi dövlətlə, erməni toplumu ilə qonşu olmaq məcburiyyətindəyik. Əslində onlara qonşu demək də düzgün deyil. Son əsrlərdə ərazilərimizdə özlərinə dövlət quran bu qaraçı köçü yaranışdan bu günə qədər tarixi-siyasi şəraitə uyğun olaraq xain xislətlərini, alçaq və şərəfsiz simalarını, riyakarlıqlarını qoruyub saxlayıb. Məşhur alman səyyahı hələ orta əsrlərdə yazırdı ki, "Türklə qarşılaşdıqda onun sözünə inan, yunanla qarşılaşdıqda hökmən müqavilə imzala, erməni ilə qarşılaşdıqda isə nə onun sözünə inanmaq olar, nə də müqaviləsinə. O səni, elə ilk andaca satacaq, sənə xəyanət edəcək".

Xalqımız hayların genetik kodlarını təşkil edən bu kimi halların düşmənçilik səviyyəsində əziyyətini çox çəkib. Azərbaycan isə əksinə, xoşməramlı və sülhpərvər mövqeyi ilə bütün dövrlərdə ölkədə yaşayan erməni əsilli vətəndaşlarına diqqətlə yanaşıb. Onlara çalışdıqları sahədən asılı olmayaraq yüksək şərait yaradılıb, xüsusi qayğı göstərilib. Necə ki, bir zamanlar Bakıda doğulub, yaşayan erməni əsilli şahmatçı Harri Kasparova ölkədə böyük rəğbət, hörmət var idi.

Məlumat üçün onu da qeyd edək ki, Harri 1963-cü ildə Bakı şəhərində dünyaya gəlib. Əvvəllər Vaynşteyn soyadını daşısa da, 1970-ci ildə atasının vəfatından sonra anasının soyadını qəbul etmişdir. 1980-ci ildə Bakı şəhərindəki 151 saylı orta məktəbi bitirmiş, 1976-cı ildə gənclər arasında SSRİ çempionu olmuş, 1980-ci ildə qrossmeyster dərəcəsi almışdır. O, 1985-ci ildə Anatoli Karpovu məğlub edərək dünya çempionu adını qazanmışdır.

Kasparovun idman karyerası uşaqlıq dövrümə düşüb. Xatırlayıram, ailəmiz də daxil olmaqla bütün xalq onun çempion olması üçün dua edirdi. Azərbaycan idmançısı kimi hörmət bəslənilən və ölkəmizi təmsil edən hay Harri sən demə, heç bir hörmətə layiq deyilmiş. Biz qayğı və diqqət göstərdiyimiz halda o, içindəki erməni xislətini böyütmüşdür. Əslində, xəyanət və satqınlıq onun erməni genindən irəli gəlir. Çünki öz atasının soyadından imtina edib, erməni anasının soyadını qəbul etməsi hər şeyi izah edir.

1990-cı ildə Bakını ailəsi və qohumları ilə birlikdə tərk etmiş idmançı Rusiyada yaşadığı müddət ərzində Azərbaycana qarşı həqarət və böhtan xarakterli çıxışlar edib. Son illər isə o siyasətlə məşğul olur. 2005-ci ildə Rusiyada yaradılmış "Birləşmiş vətəndaş cəbhəsi"nin sədri kimi fəaliyyət göstərir. Rusiya siyasi səhnəsində öz təxribatçı fəaliyyəti ilə məşhurdur. Hay soyuna mənsub olan idmançıya dəfələrlə Azərbaycan, Bakı haqqında sual ünvanlansa da hər dəfə içindəki xain, xəbis xislətini püskürərək, "Bakı artıq mənim üçün ölmüş şəhərdir" kimi nankorcasına ifadələr işlətmişdir. Öz kökünə, adətlərinə uyğun olaraq yaltaq və satqın sifətini nümayiş etdirərək deyib: "Mən 1990-cı ilin yanvar ayında Bakını tərk etməli oldum. Həmişə demişəm ki, paytaxtı Moskva olan ölkədə doğulmuşam və SSRİ dağılandan sonra paytaxtı Moskva olan ölkədə yaşamağa davam edirəm. Mənim üçün rus dili, rus mədəniyyəti və rus təhsili həmişə əsas olub. Baxmayaraq ki, mənim pasportumda doğulduğum yer kimi Bakı göstərilib, mənim indiki Azərbaycanla heç bir əlaqəm yoxdur və ola da bilməz". Onu da qeyd edək ki, Qarabağ münaqişəsinin kritik və qızğın günlərində ən güclü informasiya zərbəsini Azərbaycana vuranlardan biri də Harri Kasparov olmuşdu. Onun məşhur "Bakıda yalnız erməni olduğuna görə səni öldürürlər" ifadəsi dünyanın bir çox tanınmış KİV-lərinin manşetinə çevrilmişdi. Budur, əsl erməni xəyanəti, daşnak xisləti, kafir düşüncəsi. Sığındığı məkanda ikiüzlü siması ilə məqsədlərini həyata keçirmək üçün tülkü bicliyini işə salır. Maraqlı məqamlardan biri də ondan ibarətdir ki, Kasparovun fəxrlə təmsil etdiyi Ermənistan sığındığı Rusiyaya xəyanət edir. Necə ki, zamanında Aleksandr Sergeyeviç Puşkin Qafqazla bağlı məşhur şeirlərindən birində ermənilərə xitabən yazırdı: "Sən köləsən, sən qorxaqsan, çünki sən ermənisən".

Unudulmuş və atılmış Kasparovun kirli mövqeyi heç bir əhəmiyyət daşımır. 1979-cu ildə keçmiş Yuqoslaviyada keçirilən qrossmeyster turnirində qələbə qazandıqdan sonra Harri Kasparov və anası Azərbaycanın birinci katibi, ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən qəbul edilmişdir. Həmin görüşdən sonra onlara Bakıda geniş ev verilmiş, 13 yaşından təqaüd alan Harri xüsusi sifariş əsasında gətirilən ərzaqdan istifadə etmişdir. İlin 6 ayını isə Zağulbada yerləşən bağ evində keçirmişdir. Bütün bu şəraiti ona Azərbaycan dövləti yaratmışdır.

Lakin ilahi ədalət deyilən qüvvə hər zaman həyat həqiqətlərini reallığa çevirir. Çörəyini yeyib, suyunu içib, yüksək şəraitlə təmin edilən idmançının ölkəmizə xəyanəti cavabsız qalmayıb. Azərbaycan oğlu onu məğlub etmişdir. İlk dəfə 2003-cü ildə beynəlxalq qrossmeyster Teymur Rəcəbov İspaniyanın Linares şəhərində keçirilən XX kateqoriyalı fövqəlturnirin ikinci turunda sensasiyalı qələbə qazanmışdır. Dəfələrlə dünya çempionu olmuş Harri Kasparova qarşı qara fiqurlarla oynayan gənc bakılı onu 39-cu gedişdə məğlubiyyətə uğratmışdır. Həmin zaman dünya birincisini məğlub edən ən gənc şahmatçı kimi də beynəlxalq şahmat tarixinə düşüb. Bir müddət sonra isə 2021-ci ildə daha bir şahmatçı, "fiqurları insanlardan yaxşı tanıyıram", - deyən Şəhriyar Məmmədyarov Xorvatiyanın paytaxtı Zaqrebdə "Grand Chess Tour"un blits yarışının 6-cı turunda 13-cü dünya çempionu Kasparovu cəmi 7 gedişə məğlub etmişdir.

Ermənilərin dünyada heç vaxt dəyişməyən bir xəstəliyi var. Bu, onların özlərinin ən qədim mədəniyyətə, sivilizasiya və dövlətçilik tarixinə malik olması barədə uydurduqları yalanlardır. İstəklərinə çatmaq üçün hər cür iyrənc üsullara əl atmaqdan çəkinmirlər. Əsrlərdir davam edən bu erməni simptomu yoluxucu xəstəlik kimi iliklərinə işləyərək onları hər cür inkişafdan geri salır.

Ramidə YAQUBQIZI,

"Respublika".